سمپوزیومی در باره بیماری های تنفسی طیور

در آبانماه 95 به همت شرکت سواپارس سمپوزیومی درباره بیماری های تنفسی طیور برگزار شد که از جهاتی طی آن مطالب جدیدی در باب پیشرفت های صنایع واکسن سازی و سایر موارد مرتبط با بیماری های تنفسی طیور عرضه شد که جهت آشنایی دوستان به پاره ای از آن ها اشاره می کنم.

برنشیت عفونی:

برنشیت عفونی ترین ویروس تنفسی از جهت واگیری است. انتشار عمودی تقریبا نامحتمل است و نزدیک 100 درصد انتشار از طریق خود پرنده (دفع گوارشی و تنفسی)و پراکندگی مکانیکی(وسائل حمل و نقل)صورت می گیرد. حفظ فاصله حداقل یک کیلومتری برای ممانعت از واگیری لازم است.

ایمنی و پروتکشن در مقابل بیماری هم از راه همولوگ و هم از راه هترولوگ (یعنی متقاطع)صورت می گیرد. اما به دلیل جهش ها و تغییر ژنوم مکرر، تولید واکسن همولوگ دشوار است و مجبوریم به ایمنی متقاطع تکیه کنیم.

پیشنهاد می شود از ترکیب واکسن کلاسیک(ماساچوست mass  یا همان اچ 120)در روز اول (یا ویتا برون)و واکسن  واریانت یا 793/ B(شامل 4/91-IBIRD و IB88 )در روز 13 و 14 استفاده شود، تا حداکثر پوشش داده شود.

در گله مادر واکسن کشته هم می زنیم و واکسن بوستر را در زمان تولید مصرف می کنیم چرا که واکسن کشته TCELL ها را تحریک نمی کند.

واکسن نوترکیب نیوکاسل:

به منظور پرهیز از سه مشکل مهم واکسن ها یعنی 1- تداخل با پادتن مادری 2- واکنش و حساسیت و 3- عوارض واکسن ها، نسل جدید واکسن های نیوکاسل به نام واکسن های نوترکیب در دستور کار قرار گرفته اند. وکتور (حامل)این واکسن ها ویروس مارک است که پتانسیل واکنش و جهش آن کم است.  قطعه ای از ژن ویروس نیوکاسل (ژن F یا اپی توپ F)در ویروس مارک وارد و یک واکسن نوترکیب به نام VECTORMUNE ND  ایجاد می شود که مشکلات واکسن های قبلی را ندارد. عامل اصلی واکنش به واکسن تکثیر ویروس در سیستم تنفس است که برای کنترل آن، تکثیر در دستگاه گوارش مد نظر قرار گرفته است.  علت استفاده از ژن F یا اپی توپ F  واکنش متقاطع مناسبی است که با اکثر سروتیپ های ویروس دارد. واکسن به صورت تلقیح در تخم مرغ جنین دار و یا تزریق زیر پوستی در جوجه یکروزه استفاده می شود و از 3 هفتگی ایجاد ایمنی و پروتکشن می کند. از میان واکسن ها، گامبورو بیشترین و مارک و آبله کمترین تداخل را با پادتن های مادری دارند و خود واکسن نیوکاسل از این جهت وضعیت متغیری دارد. در مناطق با ریسک بالا مثل ایران توصیه می شود همان روز اول یک واکسن زنده همزمان با VECTORMUNE ND  مصرف شود و 7 تا 10 روز بعد یک واکسن یادآور (بوستر)مصرف گردد.

همچنین مصرف واکسن VECTORMUNE ND  در هچری راه حل دیگری برای اجتناب از سوء مصرف واکسن است که صنعت طیور به سمت آن حرکت می کند.

نکاتی در مورد سایر بیماری های تنفسی:

مصرف لارنگو به صورت قطره پیشنهاد می شود نه آشامیدنی.

مصرف نیوکاسل به صورت اسپری مرجح است مشروط بدان که درست اجرا شود.

بر اساس گزارش ها، ORT  در 30%  کمپلکس های تنفسی وجود دارد. در 5 درصد موارد آنفلوانزا به تنهایی و در 5 تا 10 درصد موارد برنشیت به تنهایی و در 30 درصد درگیری همزمان هر دو گزارش شده است.

در هر کشوری تهیه BASE LINE  مربوط به تمام بیماری های شایع از طریق نمونه برداری های متعدد و آزمایش الیزا و PCR  بخصوص هنگام اعزام به کشتارگاه ضروری است.

%80 رئوویروس های جدا شده از طیور بیماری زا نیستند. واریانت اردهال در ایران شایع ترین است که باعث پارگی وتر وتر گاستروسنمیوس، خونریزی عضلانی، ضخامت شدید تاندون ساق پا که به اندازه خود استخوان ساق می شود. در گله های مادر معمولا در پیک تولید عارض می گردد.

CAV در بعضی استان های کشور تا 80 و 90 درصد شایع است.